Yadda Kwarewar Lissafi da Karatu Suke Haɗuwa: Bincike Yana Bayyana Sirrin Waɗannan Kauna,Harvard University


Yadda Kwarewar Lissafi da Karatu Suke Haɗuwa: Bincike Yana Bayyana Sirrin Waɗannan Kauna

A ranar 23 ga Yuli, 2025, Jami’ar Harvard ta fito da wani babban labari mai taken “Yadda Kwarewar Lissafi da Karatu Suke Haɗuwa: Bincike Yana Bayyana Sirrin Waɗannan Kauna.” Wannan binciken ya yi kokarin gano ko akwai wata alaka tsakanin yadda mutane ke fahimtar lissafi da kuma yadda suke karatu, wani abu da ya daɗe yana damun masu bincike. Mun kawo muku cikakken bayani cikin sauki, domin ku yara da ɗalibai ku fahimta, sannan ku ƙara sha’awar kimiyya.

Me Ya Sa Wannan Binciken Yake Da Muhimmanci?

Ku yi tunanin littafin karatu da ke cike da lambobi da kuma jadawali. Don ku fahimci abin da littafin ke faɗa, sai ku yi amfani da kwarewar karatu don fahimtar kalmomi, kuma ku yi amfani da kwarewar lissafi don fahimtar lambobi da kuma yadda suke tafiya tare. Wannan yana nuna cewa akwai wata irin haɗuwa tsakanin waɗannan biyun.

Masu bincike sun yi mamakin ko waɗannan kwarewoyi suna amfani da wani sashe na kwakwalwa ɗaya, ko kuma suna da wata alaƙa da ta fi girma. Wannan binciken ya bayar da sabon haske game da wannan tambayar.

Yadda Aka Yi Binciken

Masu binciken sun yi amfani da hanyoyi da dama don su sami amsar tambayar su:

  • Duba Kwakwalwa: Sun yi amfani da fasahar duba kwakwalwa (kamar fMRI) don ganin sashen kwakwalwar da ke aiki lokacin da mutane ke karatu ko kuma suna yanke hukunci na lissafi. Sun ga cewa a wasu lokuta, sashen kwakwalwar da ke aiki ɗaya ne don ayyuka biyu.
  • Gwaje-gwaje na Musamman: Sun kuma yi wa ɗalibai gwaje-gwaje na musamman inda suka karanta wasu kalmomi da kuma amsa wasu tambayoyin lissafi. Sun lura cewa idan wani ya yi sauri wajen karatu, yakan yi sauri wajen fahimtar lissafi, haka nan ma idan ya yi kyau a lissafi, yakan yi kyau a karatu.
  • Binciken Harshe da Lissafi: Sun kuma duba yadda harshe yake bayyana lissafi. A duk lokacin da muke magana ko rubuta lambobi, muna amfani da harshenmu. Don haka, yadda kake fahimtar kalmomin lissafi (kamar “sama da,” “ƙasa da,” “daidai da”) yana da tasiri kan yadda kake fahimtar lissafin.

Abin Da Binciken Ya Nuna

Binciken ya nuna cewa gaskiya akwai wata babbar alaka tsakanin kwarewar lissafi da karatu. Wasu daga cikin muhimman abubuwan da suka gano sun haɗa da:

  • Tsarin Fahimta: Duk karatun kalmomi da kuma fahimtar lambobi suna amfani da wani irin tsarin fahimta a kwakwalwa. Yadda kwakwalwa ke tattara bayanai da kuma fahimtar ma’ana, yana da tasiri ga kowane bangare.
  • Sallamar Hankali: Wani lokaci, don ka fahimci wani sabon kalmar lissafi, sai ka yi amfani da irin hanyar da kake amfani da ita wajen karanta sabon kalmar harshe. Ko kuma idan ka ga jadawali mai cike da lambobi, sai ka yi amfani da hangen zane da kuma rubutu don fahimtar sa.
  • Yin Amfani da Kalmomi: Kamar yadda muka gani, harshenmu yana taka rawa sosai a lissafi. Fahimtar kalmomi kamar “adawa” da kuma “raba” suna da matukar muhimmanci a lissafi.

Me Ya Sa Wannan Ke Da Amfani Ga Yara?

Wannan binciken yana da matukar amfani ga ku yara da ɗalibai:

  • Karfafawa: Idan kun yi kyau a karatu, kada ku damu idan lissafi yana da wahala a gare ku. Wannan binciken yana nuna cewa kwarewar karatu na iya taimaka muku wajen fahimtar lissafi. Saboda haka, ku ci gaba da karatu, kuma lissafin zai fi sauƙi a gare ku.
  • Hanyar Koyarwa: Malamai da iyaye zasu iya amfani da wannan bayanin wajen taimaka muku. Zasu iya ƙoƙarin haɗa hanyoyin karatu da kuma koyar da lissafi don ya fi sauƙi a gare ku. Misali, zasu iya amfani da littafai masu kyau da ke da lambobi da kuma hoto, ko kuma su koya muku lambobi ta hanyar labaru.
  • Sha’awar Kimiyya: Wannan binciken wani bangare ne na kimiyya. Yana nuna mana cewa ta hanyar yin bincike da tambaya, zamu iya fahimtar duniya da kuma kwakwalwarmu fiye da yadda muke zato. Saboda haka, ku yara, ku ci gaba da yin tambayoyi, kuma ku nuna sha’awar fannoni daban-daban na kimiyya, domin ku ne makomar ci gaban ilimin.

Muka Gama

Binciken da Jami’ar Harvard ta yi ya yi mana bayani game da yadda kwarewar lissafi da karatu suke da alaƙa. Wannan yana ba mu damar fahimtar cewa duk abin da muke koyo, daga harshe har zuwa lambobi, yana da tasiri kan yadda muke fahimtar duniya. Saboda haka, ku ci gaba da karatu da lissafi da kuma nuna sha’awar kimiyya, domin ku ne masu kirkirar gobe.


How do math, reading skills overlap? Researchers were closing in on answers.


AI ta bayar da labari.

An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:

A 2025-07-23 19:19, Harvard University ya wallafa ‘How do math, reading skills overlap? Researchers were closing in on answers.’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.

Leave a Comment