Koyon Ilmi Ba Tare Da Kariyar Kaya Ba: Yadda Zaka Zama Masanin Kimiyya
A ranar 28 ga Yuli, 2025, a Harvard University, an wallafa wani labari mai ban sha’awa mai taken “Koyon Ilmi Ba Tare Da Kariyar Kaya Ba” (Learning without a net). Wannan labarin ya ba da labarin yadda ake samun ilimin kimiyya mai zurfi ba tare da jin tsoro ba, kamar yadda yara da dalibai suke koyon yin abubuwa sababbi. Bari mu ga yadda zaku iya zama jarumin kimiyya da kanku!
Tun kuna ƙanana, kuna tambayar iyayenku ko malaman ku tambayoyi da dama, ko ba haka ba? Kuma ko lokacin da kuka fara zuwa makaranta, kuna son sanin me yasa sammai shuɗi ne, ko me yasa ruwa ke da ruwa? Wannan jin daɗin tambaya da sanin komai shi ne farkon zama masanin kimiyya. Labarin “Koyon Ilmi Ba Tare Da Kariyar Kaya Ba” ya nuna cewa, kamar yadda kuke koyon sababbin abubuwa kullun, haka ma masana kimiyya suke yi.
Menene Ma’anar “Koyon Ilmi Ba Tare Da Kariyar Kaya Ba”?
Ka yi tunanin kana son koyon hawa keke. A farko, yana da wahala kuma zaka iya faduwa. Iyaye ko masu kula da kai sukan riƙe ka ko kuma su saka maka wani abu mai kare ka, kamar kwalkwalin kai ko gwiwoyi. Amma, duk da haka, kana faɗuwa. Duk lokacin da ka faɗi, ka koyi wani abu game da yadda za ka daidaita kanka don kada ka sake faɗi.
“Koyon Ilmi Ba Tare Da Kariyar Kaya Ba” yana kama da wannan. A kimiyya, ba koyaushe ake sanin amsar komai ba. Masana kimiyya suna yin gwaje-gwaje, suna gwada sababbin ra’ayoyi, kuma wani lokaci, abubuwan basu yi nasara ba kamar yadda suka yi zato. Amma wannan ba yana nufin sun kasa ba! A akasin haka, lokacin da wani abu bai yi aiki ba, sun koyi cewa wannan hanyar ba ta dace ba, kuma hakan ya taimaka musu su sami hanyar da ta dace. Wannan shi ne abin da ake nufi da “koyon ilmi ba tare da kariyar kaya ba” – yin abubuwa, koda kuwa ba kowa ya san sakamako ba, sannan kuma ka koya daga duk abin da ya faru.
Yaya Zaka Zama Jarumin Kimiyya a Gida?
Kai ma zaka iya fara jin daɗin wannan hanyar koyo a gida ko a makaranta:
-
Tambayi “Me Ya Sa?”: Ko lokacin da kake kallon wani abu mai ban mamaki, ko kuma lokacin da kake yin wani aiki, tambayi kanka ko wasu “Me ya sa haka ya faru?” ko “Yaya wannan ke aiki?”. Duk tambayoyin da kake yi, su ne kayan aikin farko na kimiyya.
-
Gwaji da Kayan Gida: Zaka iya yin gwaje-gwaje masu sauƙi da abubuwan da ke gida. Alal misali, ka gwada menene ke faruwa idan ka saka madara da ruwan lemo tare? Ko kuma me yasa wani abu ke shawagi a ruwa amma wani ke nutsawa? Ka rubuta abin da ka gani, kuma ka gwada yi musu bayani.
-
Kada Ka Jin Tsoro Idan Komai Bai Yi Kama Da Yadda Ka Ke So Ba: Wasu lokuta, gwaje-gwajenmu basu yi nasara ba. Wannan al’ada ce. Ka yi tunanin cewa kana neman wani abu da kake so ka ci, amma ka samu wani sabon abu da ya fi dadi. Haka ma a kimiyya, lokacin da wani abu bai yi aiki ba, yana iya nuna wata sabuwar hanya da ba ka sani ba.
-
Karanta Littattafai da Kallon Bidiyo: Akwai littattafai da yawa da ke bada labarin kimiyya da gwaje-gwaje masu sauƙi da za ka iya yi. Bidiyon da ke nuna yadda duniya ke aiki, ko yadda taurari ke zagayawa, duk suna kara maka ilimi.
-
Ka Zama Mai Bincike: Masana kimiyya suna da basirar neman bayanai. Duk lokacin da ka sami wata matsala ko tambaya, ka fara bincike. Zaka iya bincika a intanet (da taimakon manya), ko kuma ka tambayi malaman ka.
Labarin Harvard ya bayyana cewa, kwallon farko a kimiyya ba wai samun amsar daidai ba ce, amma neman yadda za a samu amsar, koda kuwa hanya ce mai tsawo da kuma gwaji. Kada ka ji tsoro ka fara gwadawa, ka fadi, ka tashi, kuma ka ci gaba da koyo. Wannan shi ne sihiri na kimiyya, kuma kai ma zaka iya zama wani babba a wannan fanni idan ka fara tunani kamar masanin kimiyya yau!
AI ta bayar da labari.
An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:
A 2025-07-28 16:20, Harvard University ya wallafa ‘‘Learning without a net’’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.