Menene Wannan Taron?,Hungarian Academy of Sciences

A nan ne cikakken labarin da ke bayanin wani taron kimiyya na musamman da ake kira “Dinamikus modellezés – mérnöki alapelvek használata a nemlineáris rendszer- és irányításelméletben – Hangos Katalin levelező tag székfoglaló előadása,” wanda aka yi a ranar 26 ga Yuni, 2025, da misalin karfe 10 na dare. Wannan taron, wanda babbar cibiyar kimiyya ta Hungary (Hungarian Academy of Sciences) ta shirya, ya kasance wani lamari ne mai matukar muhimmanci, musamman ga masu sha’awar kimiyya da fasaha.

Menene Wannan Taron?

A taƙaice dai, wannan taron ya kunshi wata muhimmiyar lacca da wata kwararriya mai suna Hangos Katalin ta gabatar. Hangos Katalin wata memba ce mai ba da shawara a wannan babbar cibiyar kimiyya, kuma lacca da ta yi shine irinta na farko da za ta yi tun bayan da aka zabe ta. A irin waɗannan lacca, masu gabatarwa kan bayyana nasu ra’ayoyin da kuma abubuwan da suka gano a fannin ilimin kimiyya ko fasaha da suke aiki a kai.

Menene “Dinamikus modellezés” da Sauran Kalmomi?

• Dinamikus modellezés (Dynamic Modelling): A wannan fanni, masu ilimin kimiyya da fasaha suna yin amfani da abin da ake kira “samfura” (models) don fahimtar yadda abubuwa ke canzawa ko kuma suke aiki a cikin wani lokaci. Tunanin shi ne, kamar yadda zamu iya yin tunanin yadda wani mota ke tafiya da kuma yadda take canza sauri, haka ma masu kimiyya suke yin samfura don su fahimci yadda tsarin da suka yi nazari a kai ke gudana. Wannan yana taimakawa wajen kiyaye abin da zai faru a gaba da kuma yadda za a sarrafa shi.

• Mérnöki alapelvek (Engineering Principles): Waɗannan su ne ka’idoji da hanyoyin da injiniyoyi suke amfani da su wajen gudanar da ayyukansu. Kowane injiniya yana da irin dabarunsa da kuma tsare-tsarensa da yake amfani da su wajen gina ko kuma sarrafa wani abu.

• Nemlineáris rendszer (Non-linear System): A kimiyya, akwai nau’o’i biyu na tsarin gudanarwa ko tsarin tsari: Lineáris (linear) da kuma Nemlineáris (non-linear). Tsarin Lineáris yana da sauƙin fahimta, kamar yadda idan ka rage abu ɗaya, sai koda yawan ya ragu daidai da haka. Amma tsarin Nemlineáris ya fi rikitarwa. A irin waɗannan tsarin, canji ɗaya ba zai haifar da irin canjin ba a wani gefe; zai iya zama mai sarrafa kansa ko kuma ya yi tasiri ta hanyoyi da ba a fara zato ba. Misali, yadda yanayi ke canzawa ko kuma yadda kasuwa ke tasiri da abubuwa daban-daban, sau da yawa ana ganin su a matsayin nemlineáris.

• Irányításelmélet (Control Theory): Wannan fanni ne na kimiyya da fasaha da ke nazarin yadda za a sarrafa ko kuma a kula da wani tsari don cimma wata manufa da aka sa gaba. Misali, yadda wani injin jirgin sama ke sarrafa kansa don ya ci gaba da tafiya daidai, ko kuma yadda wani na’ura ke sarrafa zafi don ya tsaya a wani yanayi.

Me Ya Kasa Cikin Lacca?

A takaice dai, Hangos Katalin ta yi magana ne kan yadda ake amfani da hanyoyin kimiyya da fasaha na injiniyoyi (engineering principles) don yin nazarin da kuma sarrafa tsarin da ba sa tafiya a daidaitaccen hanya (non-linear systems). Ta bayyana yadda ake kirkirar samfura masu inganci (dynamic models) don fahimtar da sarrafa irin waɗannan tsarin.

Me Ya Sa Wannan Yake da Muhimmanci Ga Yara da Dalibai?

Wannan irin taron yana da matuƙar muhimmanci domin:

1. Ilmuwar Kawo Yanzu: Yana nuna cewa akwai sabbin abubuwa da ake ta kirkirawa da gano su a kimiyya da fasaha. Hangos Katalin na bayar da gudunmawa ne ga ilimin da duniya ke da shi.
2. Fahimtar Duniya: Duniya da muke rayuwa a cikinta tana da rikitarwa sosai. Da yawa daga cikin abubuwan da ke faruwa, kamar yadda kake gani a kwamfuta, ko kuma yadda jirgin sama ke tashi, duk suna da alaƙa da irin wannan nazari na “dynamic modelling” da kuma sarrafawa. Duk da cewa ba kowa zai zama injiniya ko mai kimiyya ba, amma fahimtar irin waɗannan abubuwa yana taimaka wa yara su yi tunani game da yadda duniya ke aiki.
3. Karfafa Sha’awar Kimiyya: Lokacin da yara suka ga wani kwararre yana magana da kwakwaɗar rai game da wani abu da ya kirkiro ko kuma ya yi nazari a kai, yana iya sanya su sha’awar irin wannan fannin. Yana sa su yi tunanin, “Kai! Wannan abin yana da daɗi sosai, zan iya ma yin irin wannan wata rana!”
4. Samfura da Rayuwa: Duk abin da ke kewaye da mu a yanzu – wayoyinmu, motoci, gidaje, har ma da yadda ake sarrafa wutar lantarki – duk sun dogara ne akan irin wannan nazari da kuma ka’idojin kimiyya. Duk da cewa kalmomin da ake amfani da su a irin wannan taron na iya zama masu zurfi, amma tushensa yana da alaƙa da abubuwan da muke gani da amfani da su kullum.

A Taƙaice:

Wannan taron shi ne wata dama ga Hangos Katalin ta bayyana sabon ilimi ko ra’ayi a fannin kimiyya, musamman a kan yadda ake nazarin da kuma sarrafa tsarin da ba sa tafiya a layi ɗaya. Wannan yana buɗe sabbin hanyoyi na kirkire-kirkire da kuma fahimtar yadda abubuwa ke aiki a duniya, wani abu da ya kamata ya saka yara su yi sha’awar ilimin kimiyya da fasaha sosai.

Dinamikus modellezés – mérnöki alapelvek használata a nemlineáris rendszer- és irányításelméletben – Hangos Katalin levelező tag székfoglaló előadása

AI ta bayar da labari.

An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:

A 2025-06-26 22:00, Hungarian Academy of Sciences ya wallafa ‘Dinamikus modellezés – mérnöki alapelvek használata a nemlineáris rendszer- és irányításelméletben – Hangos Katalin levelező tag székfoglaló előadása’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.