Albasa: Abokin Kimiyya da Kuma Mai Nuna Hali!
Ranar 17 ga Yuni, 2025, Jami’ar Harvard ta wallafa wani abin sha’awa tare da ban dariya: “Albasa tana nuna madubi; al’umma tana murmushi (da wani abu kore a hakora).” Abin da wannan batu ke nufi shi ne cewa wata ƙungiya ta masu bincike a Harvard sun gano wani sabon abu game da albasa, kuma hakan ya jawo hankalin mutane da yawa, sai dai a lokaci guda, kamar al’adar da ke da wani abu a hakoranta ba ta tsabta sosai. Bari mu tattauna wannan a cikin sauki don ku yara da ɗalibai ku fahimta tare da ƙara sha’awar kimiyya.
Shin Mene Ne Albasa A Kimiyance?
Albasa da muke ci a kullum, ba kawai kayan lambu ne mai ban sha’awa ba, har ma da wani babban tushen kimiyya. Kowane ɓawon albasa yana da rufin da ya kare shi, kamar rigar karewa. Kuma idan ka yanke albasa, ka lura da ruwan da ke fitowa daga gare ta. Wannan ruwan yana da sinadarai da yawa da ke taimaka mata ta yi girma da kuma kare kanta daga cututtuka.
Wani Sabon Sirrin Albasa: Yadda Take Nuna Hali!
Masu binciken a Harvard sun gano cewa yadda albasar ke girma da kuma yadda take dannewa (kuma za ta iya faduwa idan aka buga ta) yana da alaƙa da wani irin “hali” da take nuna. Sun yi amfani da kayan aikin kimiyya da aka kirkira musamman, kamar na’urorin daukar hoto masu zurfi, don ganin yadda kwayoyin halittar albasa ke aiki a lokacin da aka datse ta ko kuma aka mata wani abu.
Sun ga cewa lokacin da aka datse albasa ko aka taba ta da wani abu mai zafi ko sanyi, sai wani irin ‘hayaki’ ko wani motsi ya fito daga gare ta. Wannan ‘hayakin’ ko motsin shi ne ya sa idanunmu su yi ruwa lokacin da muke yanke albasa. Suna cewa wannan kamar yadda al’ummar mu ke nuna damuwa ko mamaki idan wani abu ya faru ba tare da shiri ba. Wani lokacin kuma idan aka duba kyau, sai a ga wani abu kore a bakin mutum, wanda hakan kuma kamar yadda al’ummar mu ke yiwa abin da ya gagara ko ya yi sabo.
Me Yasa Wannan Ya Yi Muhimmanci Ga Kimiyya?
Wannan binciken ya nuna mana cewa ko kayan lambu marasa motsi kamar albasa, suna da tsarin aiki da ke ba mu damar koyo game da duniya da kuma kanmu. Idan muka fahimci yadda albasa ke mayar da martani ga abubuwa, zamu iya amfani da wannan ilimin don:
- Samar da Magunguna: Mun san cewa wasu sinadaran da ke cikin albasa na iya taimakawa wajen warkar da wasu cututtuka. Wannan binciken na iya taimaka mana mu fahimci yadda za mu yi amfani da su mafi kyau.
- Kare Tsirrai: Yadda albasa ke kare kanta daga cututtuka na iya ba mu ra’ayoyi game da yadda za mu kare sauran tsirrai daga cututtuka da kwari.
- Fahimtar Jikin Dan Adam: Har ma da irin hanyoyin da kwayoyin halittar albasa ke aiki, na iya ba mu ra’ayoyi game da yadda jikin dan adam ke aiki, ko da munanan yanayi.
Ku Zama Masu Bincike!
Ku yara da ɗalibai, wannan labarin ya nuna muku cewa kimiyya ba ta takaita ga littattafai da binciken dakin gwaje-gwaje ba. Tana nan ko’ina a kusa da ku. Komai daga albasa, zuwa rana, zuwa yadda kake jin ciwon kafa lokacin da ka taka wani abu mai tsini, duk labarin kimiyya ne.
Kada ku ji tsoron tambayoyi. Tambayoyi su ne farkon burin mai bincike. Ku yi nazari, ku yi bincike, ku kuma yi gwaji da abubuwan da ke kewaye da ku. Kuma ku tuna, ko da wani abu mai sauki kamar albasa, yana da sirrin da ke jiran ku ku gano shi! Sauran hikimomin da ke cikin wannan abin dariya na ‘kore a hakora’ ma akwai karin ilimi game da shi. Ka duba abinda yake tare da kai, menene dalilinsa? Ka yi kokarin ka gane. Hakan yana taimaka maka ka zama mai ilimi da kimiyya sosai.
Onion holds up mirror; society flashes big smile (with green stuff in teeth)
AI ta bayar da labari.
An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:
A 2025-06-17 18:22, Harvard University ya wallafa ‘Onion holds up mirror; society flashes big smile (with green stuff in teeth)’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.