
Tabbas, ga cikakken labari mai sauƙi da ban sha’awa game da kariyar jikinmu daga cututtuka, kamar yadda aka fada a cikin wani labarin da Cibiyar Fasaha ta Technion ta wallafa a ranar 5 ga Janairu, 2025:
Tsaron Jikinmu: Yadda Ba Mu Jinya Ta Hanyar Zama Lafalai!
San ku, yara da manyan ɗalibai! A wani labarin da aka wallafa kwanan nan daga babbar makarantar kimiyya mai suna Technion a kasar Isra’ila, mun koyi wani abu mai matukar ban mamaki game da yadda jikinmu ke kare kansa daga muggan ƙwayoyin cuta (viruses). Kuma mafi ban mamaki shine, sau da yawa ba ma san cewa hakan na faruwa ba! Wannan shi ake kira “Tsaron Passive.”
Menene Yake Nufi “Tsaron Passive”?
Kamar yadda sunan yake, “passive” na nufin ba mu yi wani abu da ƙyar ko da gangan ba. A nan, “tsaron passive” yana nufin yadda jikinmu ke da hanyoyin kariya ta atomatik wanda ke aiki koyaushe don hana cututtuka su same mu sosai, ko kuma su yi mana illa sosai idan sun shigo. Kamar misali, motarka tana da birki, amma ba sai ka kunna shi ba duk lokacin da kake tuki, sai dai idan kana bukata. Haka ma jikinmu, yana da hanyoyin tsaro da ke aiki a bango ba tare da mun sani ba.
Kwayoyin Cutar (Viruses) – Abokai Ko Makiya?
Kuna iya tambayar kanku, “Shin kowane irin kwayoyin cuta mugguna ne?” Gaskiyar magana ita ce, akwai wasu kwayoyin cuta da ke zaune a jikinmu koyaushe kuma ba su cutar da mu. Har ma wasu suna taimaka mana wajen narkewar abinci ko kuma kare mu daga wasu cututtuka marasa kyau. Amma, akwai kuma wasu “masu baƙunci” marasa kyau waɗanda ke son shigowa suyi ta yada kansu, su lalata sel ɗinmu, su kuma sa mu yi jinya. Waɗannan su ne muke kira “kwayoyin cutar da ke haifar da cuta.”
Jikinmu – Gidan Tsaro na Musamman!
Labarin Technion ya nuna mana cewa, lokacin da waɗannan muggan kwayoyin cuta suka yi ƙoƙarin shiga jikinmu, ko kuma idan sun riga sun shiga, jikinmu yana da “sojoji” na musamman da ke tsaye a shirye. Waɗannan sojoji sune sel ɗinmu da kuma wasu sinadarai na musamman da jikinmu ke samarwa.
- Fata: Fata tana zama kamar katangar farko. Idan ba ta samu rauni ba, tana hana yawancin kwayoyin cuta shiga.
- Hanci da Baki: Gashin da ke hanci da kuma ruwan jiki da ke baki da kuma makogwaronmu suna kama ƙwayoyin cuta kuma suna kawar da su kafin su iya shiga ciki sosai.
- Gwajin Jini: Akwai wani nau’in sel da ke cikin jininmu da ake kira white blood cells (selin jini farare). Waɗannan sel ɗin kamar jami’an tsaro ne. Idan sun ga wata kwayar cuta mai cutarwa, sai su tafi su kama ta su karya ta. Wannan yana faruwa ne ta hanyar da ba ma bukatar tunani akai. Jikinmu yana yin haka ne da kansa.
- Sinadarai na Musamman: Jikinmu kuma yana iya samar da wasu sinadarai kamar interferons. Waɗannan kamar “shakara” ne da jikinmu ke busawa don gaya wa wasu sel ɗin su kasance a faɗake, ko kuma su taimaka wajen kashe kwayoyin cutar da aka riga aka gano.
Wani Lokaci Kuma Hakan Ba Zai Yi Aiki Ba…
Amma, kamar yadda duk wani tsaro, ba koyaushe yake da ƙarfi ba. Idan kwayoyin cutar sun yi yawa sosai, ko kuma idan sun yi wayo sosai, sai su iya samun damar wuce waɗannan hanyoyin tsaro na farko. A wannan lokacin ne sai jikinmu ya yi amfani da wani nau’in tsaron da ya fi karfi kuma ya fi sauri, wanda ake kira “tsaron Raddi” (Active Immunity). Wannan shine lokacin da jikinmu zai yi tunani ya yi karin bayani game da kwayar cutar domin ya iya samar da makamai na musamman don yaki da ita. Wannan shine abinda allurar rigakafi (vaccine) ke yi mana – yana koya wa jikinmu tun kafin cutar ta shigo ta gaske.
Me Ya Sa Wannan Yake Da Muhimmanci Ga Mu Yara?
Wannan abin yana da muhimmanci sosai saboda yana nuna mana cewa Allah madaukakin sarki ko kuma halitta ta ba mu hikimar da za ta kare mu. Yana da kyau mu kula da jikinmu ta hanyar cin abinci mai kyau, yin bacci isasshe, da kuma tsafta. Hakan yana taimaka wa waɗannan hanyoyin tsaron passive mu kasance masu ƙarfi.
Kuna da damar bincika wasu abubuwa masu ban sha’awa game da yadda jikinmu ke aiki a kimiyya. Wataƙila za ku iya zana zane mai nuna yadda sel ɗin jini farare ke cin kwayar cuta, ko kuma ku yi rubutu game da manyan abokai na jikinmu da kuma muggan masu baƙunci. Kimiyya tana nan a kusa da ku, tana jiran ku ku gano ta!
Protection Against Viruses – The Passive Version
AI ta bayar da labari.
An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:
A 2025-01-05 10:49, Israel Institute of Technology ya wallafa ‘Protection Against Viruses – The Passive Version’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.