A Kalla Mu Jima Mu Da Sanin Inji! Yadda Kimiyya Ke Koya Mana Game Da Jin Zuciyar Mu.
A ranar 13 ga watan Agusta, shekara ta 2025, wani labari mai ban sha’awa ya fito daga Jami’ar Harvard mai suna “In touch with our emotions, finally”. Labarin ya zo mana da wata sabuwar kofa ta fahimtar kanmu da kuma yadda jikinmu da tunaninmu suke hulɗa da juna. Mu tattauna wannan tare da karin bayani, kamar yadda yara da dalibai za su gane, domin mu kara sha’awar kimiyya da kuma yadda take taimakonmu.
Me Ya Sa Labarin Yake Da Muhimmanci?
Kafin wannan labari, mun san cewa muna da motsin rai kamar farin ciki, baƙin ciki, fushi, ko tsoro. Amma yaya waɗannan motsin rai suke faruwa a jikinmu? Me ya sa muke jin tsokar hannunmu tana tafasa lokacin da muke fushi, ko zuciyar mu tana bugawa da sauri lokacin da muke tsoro ko kuma farin ciki? Labarin Harvard ya ba mu mafi zurfin fahimtar wannan.
Salki Na Musamman: Motsin Rai A Jiki!
Tun a baya, masana kimiyya sun gane cewa motsin rai ba wai a cikin kwakwalwa kawai suke faruwa ba. A wannan sabon bincike, an nuna cewa jikinmu duka yana da hannu wajen jin motsin rai. Kowane sashin jikinmu, daga zuciya har zuwa ciki, yana aika sakonni zuwa kwakwalwa game da yadda muke ji.
-
Misali: Ka yi tunanin kana ganin wani katuwar maciji da ba ka san shi ba. Da zaran idonka ya ga macijin, kwakwalwarka tana aika sakonni nan take zuwa sauran sassan jikinka. Zuciyarka za ta fara bugawa da sauri, gabobin ka za su yi taushi, kuma za ka iya jin gumi yana keto maka. Duk wannan yana faruwa ne saban gaba da kasancewar ka cikin hadari. Sakon da jikin ka ke aika wa kwakwalwa shine: “Tsoro! Gudu!”
-
Misali Na Biyu: Yanzu kuma, ka yi tunanin kana cin abinci mai dadi sosai da kake so. Za ka ji wani abu mai dadi a cikin ciki, kwakwalwarka tana iya cewa “Dadi sosai!” kuma za ka ji kwanciyar hankali da farin ciki. Duk wannan hulɗa ce tsakanin jiki da tunani.
Kwararru Da Ilimi Mai Girma
Wannan binciken ya samu goyon baya ne daga masu bincike da masana kimiyya da yawa a Jami’ar Harvard. Sun yi amfani da hanyoyi na zamani don kallon yadda kwakwalwa da jiki suke sadarwa. Wannan yasa suka iya gano cewa akwai wata “harshe” na musamman da jiki ke magana da kwakwalwa ta hanyar jijiyoyi da kuma sinadarai masu yawa.
Yaya Wannan Ke Taimakonmu?
Idan muka fahimci yadda motsin rai ke aiki a jikinmu, zamu iya:
-
Gane Kanmu Sosai: Za mu iya sanin lokacin da muke jin wani abu ko kuma jin wani motsin rai ba tare da fada ba. Za mu iya jin jikinmu na nuna mana cewa muna bukatar hutu, ko muna jin damuwa, ko kuma muna bukatar mu yi dariya.
-
Samun Kwanciyar Hankali: Idan muka fahimci cewa wani yanayi na iya sa mu ji tsoro, zai taimaka mana mu yi shiri da kuma kare kanmu. Haka nan, idan muka san cewa cin abinci mai kyau ko yin motsa jiki na iya sa mu ji daɗi, zamu iya yin hakan don jin daɗin rayuwa.
-
Taimakon Mutane: Idan muka fahimci yadda mutane suke ji, zamu iya taimaka musu su shawo kan matsalolinsu da kuma jin daɗi. Zai taimaka mana mu zama masu kirki da kuma tausayi ga wasu.
Sha’awar Kimiyya ga Yara da Dalibai
Yara da dalibai, wannan labari yana nuna mana cewa kimiyya tana da alaƙa da rayuwar mu ta yau da kullum. Ba wai kawai game da lissafi da awo ba ne. Kimiyya tana taimakonmu mu fahimci kanmu, abokananmu, da duniya da ke kewaye da mu.
-
Ku Yi Tambaya: Idan kun ji wani abu a jikin ku, ko kuma kuna ganin wani abu da ya ba ku mamaki, ku yi tambaya “Me ya sa?” Ko kuma “Yaya hakan ke faruwa?” Wannan ita ce farkon fara zama masanin kimiyya!
-
Ku Karanta Karin Labarai: Akwai labarai da dama da ke bayanin yadda jikin mu ke aiki, da yadda tunanin mu ke tafiya. Karanta su, ku kalli bidiyo masu ban sha’awa, ku ga yadda kimiyya ke bude muku sabuwar duniya.
-
Ku Yi Gwaji: A gida ko a makaranta, akwai abubuwa da yawa da za ku iya yi domin ku gani da idon ku yadda kimiyya ke aiki. Ko kun sani cewa ta hanyar hada wasu abubuwa za ku iya samun wani sakamako? Wannan ma kimiyya ce!
Kammalawa
Labarin “In touch with our emotions, finally” daga Harvard wata kyakkyawar dama ce gare mu mu kara sanin kanmu. Ya nuna mana cewa motsin rai ba wai wani abu bane da ke faruwa a waje da mu, a’a, yana da zurfi a cikin jikinmu. Yayin da muke karin koyo game da wadannan abubuwa, zamu kara sha’awar kimiyya da yadda take taimakonmu mu rayu mafi kyau. Don haka, ku ci gaba da tambaya, karatu, da kuma gwadawa, saboda duniyar kimiyya tana nan a shirye ta nishadantar da ku kuma ta fadakar da ku!
In touch with our emotions, finally
AI ta bayar da labari.
An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:
A 2025-08-13 20:05, Harvard University ya wallafa ‘In touch with our emotions, finally’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.