Yadda Ake Yakin Da Mugayen Shirye-shirye (Malware) Ta Amfani Da Kwakwalwar Kwamfuta!
Ranar 5 ga Agusta, 2025, da misalin karfe 4 na yamma, wani babban labari ya fito daga kamfanin Microsoft. Sun samu sabuwar hanyar yaki da mugayen shirye-shirye ko malware da ke cutar da kwamfutoci da sauran na’urori. Sun sanya wa wannan sabuwar fasaha suna “Project Ire”. Ku yi tunanin kwakwalwar kwamfuta tana da hazaka kamar yadda ku kuke da ita, sannan kuma ta iya gano mugayen shirye-shirye da kanta ba tare da taimakon kowa ba! Wannan shi ne abin da Project Ire ya yi.
Menene Malware?
Kafin mu ci gaba, bari mu yi maganar menene malware. Kalli fim ɗin barka, a cikinsa akwai jarumi mai ceton duniya, ko kuma akwai mugu da yake son cutar da mutane ko cigaba da wani mugun aiki. Malware yayi kama da wancan mugun. Yana da wasu shirye-shirye ne da aka rubuta musamman don cutar da kwamfutoci, ko satar bayanai, ko kuma hana kwamfutoci yin aikin su yadda ya kamata. Wasu nau’ukan malware sun hada da:
- Virus: Wani irin malware ne da zai iya shiga kwamfutarka, ya sake yaɗuwa kamar yadda cuta ke yaduwa, ya kuma lalata wasu fayilolin ka.
- Worms: Su kuma sun fi virus yaduwa sosai, kuma suna iya amfani da intanet wajen yaduwa daga kwamfuta zuwa kwamfuta cikin sauri.
- Trojans: Wannan yayi kama da kwallon dawakai da aka shigo da ita cikin birnin Troy a cikin wani labari na tarihi. Yana shiga kwamfutarka ne da kamannin wani abu mai amfani ko mai kyau, amma a boye yana aikata mugunta.
- Ransomware: Wannan yana tsarewa fayilolinka ko kuma gaba ɗayan kwamfutarka, sannan sai ya ce sai ka biya shi kuɗi kafin ya sake komai.
Project Ire: Kwakwalwar Hazaka Ta Gano Mugayen Shirye-shirye!
A da, idan aka samu sabon malware, masana fasahar kwamfuta da ake kira security researchers ko kuma cybersecurity experts su ne suke gano shi, sannan su rubuta wani shiri na musamman wanda zai iya gane shi ya kuma share shi. Amma hakan na ɗaukar lokaci.
Yanzu da Project Ire, Microsoft ta kirkiri wata kwakwalwa ta musamman da take da hazaka ta koyo. Zaka iya koya wa yaro yadda ake karatun haruffa, sai ya fara gane kalmomi da kansa. Haka Project Ire yake. An ciyar da ita da dubban nau’ukan malware da kuma shirye-shiryen da basu da laifi. Ta wannan hanyar, ta koyi yadda malware ke kallon, da kuma yadda shirye-shiryen al’ada ke kallon.
Kamar yadda idan ka ga dabbobi da yawa, zaka iya gane ko dabba ce kaza ko kifi ko kuma aku. Haka Project Ire ta koyi yadda zata gane cewa wani shiri mugu ne ko kuma al’ada ne.
Yadda Yake Aiki?
Abin da Project Ire ke yi shi ne:
- Duba Shirye-shirye: Lokacin da wani sabon shiri ya shiga kwamfuta, Project Ire zata duba shi sosai. Zata ga yadda yake aiki, ta yaya yake amfani da kwamfutar, kuma idan yana son yin wani abu mai ban mamaki.
- Gane Mugunta: Ta hanyar ilimin da ta samu, zata iya gane cewa wannan shiri baya da kyau, yana da alamun mugunta. Hakan zai iya kasancewa saboda wani abu ne da bata taɓa gani ba a da, amma saboda yadda take da hazaka, zata iya gane cewa sabon nau’in mugunta ne.
- Dakatarwa: Da zarar ta gane cewa mugun shiri ne, zata iya dakatar da shi nan take, kafin ya samu damar yin wani laifi.
- Koya da Kanta: Rabin kyawun Project Ire shine, idan ta samu wani sabon malware da bata taɓa gani ba, tana iya koya daga gare shi, sannan kuma ta raba wannan ilimin da sauran kwamfutoci a duniya don su ma su iya gane shi. Wannan kamar yadda ku ke koyon abubuwa a makaranta sannan ku koya wa abokanku.
Menene Amfanin Wannan Ga Yara da Dalibai?
Wannan fasaha ta Project Ire tana da matuƙar amfani, kuma zata taimaka sosai ga rayuwar mu a yau.
- Kariya: Yanzu kwamfutoci da wayoyinku zasu fi karewa daga cutarwa. Zaku iya amfani da intanet da wasa da shirye-shiryen da kuka fi so cikin kwanciyar hankali.
- Sauri: Zata gano malware cikin sauri fiye da yadda mutum zai iya yi. Wannan yana nufin za’a rufa mana kariya kafin matsalar ta girma.
- Sabbin Ilimi: Ga ku dalibai, wannan yana buɗe sabbin hanyoyin fahimtar yadda kimiyya da fasaha ke aiki. Kuna iya ganin yadda ake amfani da ilimin kwamfuta da kuma hankali na wucin gadi (Artificial Intelligence) wajen magance matsaloli na gaske.
Ku Kara Sha’awar Kimiyya!
Wannan Project Ire tana nuna muku cewa kimiyya ba wai kawai lissafi da gwaje-gwaje bane a cikin laburare ba. Kimiyya na iya zama wani kayan aiki mai ƙarfi da zai iya kare mu daga cutarwa, da kuma taimaka mana mu yi rayuwa mai kyau.
Idan kuna sha’awar yadda kwamfutoci ke aiki, ko kuma yadda ake kariya daga mugayen shirye-shirye, wannan wani kyakkyawan misali ne. Kuna iya koyon yadda ake rubuta shirye-shirye, yadda ake kera kwakwalwa ta kwamfuta da kuma yadda ake tunanin hanyoyin magance matsaloli.
Masana kimiyya da injiniyoyi a Microsoft da sauran wurare suna aiki kowace rana don samar da sabbin hanyoyin da zasu sa duniya ta zama wuri mafi amintacce da kuma ci gaba. Ku kuma ku koyi sosai, ku tambayi tambayoyi, kuma ku yi tunanin yadda ku ma zaku iya taimakawa wajen gina gobe mai kyau tare da taimakon kimiyya da fasaha!
Project Ire autonomously identifies malware at scale
AI ta bayar da labari.
An yi amfani da tambayar da ke ƙasa don samar da amsa daga Google Gemini:
A 2025-08-05 16:00, Microsoft ya wallafa ‘Project Ire autonomously identifies malware at scale’. Da fatan za a rubuta cikakken labari mai dauke da karin bayani cikin sauki wanda yara da ɗalibai za su iya fahimta, don ƙarfafa yara su fi sha’awar kimiyya. Da fatan za a samar da labarin a Hausa kawai.